Czy mieszczenie się w normie oznacza, że wszystko jest w porządku z naszym stanem zdrowia?
Interpretacja wyników badań laboratoryjnych jest dużo bardziej skomplikowana, niż obserwowanie strzałek poniżej, powyżej normy.
Zawsze należy rozpatrywać pełen obraz kliniczny – wiek, płeć, styl życia, sposób odżywania, dolegliwości i samopoczucie.
Osobiście z dużym dystansem odnoszę się do „norm” w swojej pracy zawsze podchodzę holistycznie do każdego przypadku.
Trochę teorii…
NORMA LABORATORYJNA/ REFERENCYJNA
Wartość normy referencyjnej (na 100 badanych osób zdrowych, chorych, starych i młodych) to dana odnosząca się do statystycznie 95% populacji. Pozostałe 5% są skrajnymi wynikami, które się odrzuca. Oznacza to, że ze wszystkich osób, które w danym czasie, wykonały badania odejmuje się skrajne wyniki, a cała reszta oznacza normę.
Jest to pojęcie STATYSTYCZNE i nie istnieją wyraźne granice tzw. wartości prawidłowych.
Każde laboratorium ustala własny zakres norm, w odniesieniu do populacji osób badanych i stosowanych technik kalibracji aparatury. Dlatego wykonując badania w różnych miejscach można zaobserwować inny zakres i jednostki.
Warto oznaczać parametry w tym samym laboratorium, aby obserwować proces zmian wyników.
Zakres patologiczny (przekroczenie normy) służy do diagnozowania choroby – według lekarzy dopiero wtedy można uznać osobę za chorą.
W holistycznym ujęciu istotne są wszystkie parametry i ich wzajemne stosunki.
Wygrzebałam w internecie świetnie obrazującą analogię zaprezentowaną przez lekarza Jacoba Teitelbaum.
„Jeżeli chciałbyś ustalić normalny zakres dla numeru buta, idź do centrum handlowego i zmierz numer buta 100 pierwszych napotkanych osób. Prawdopodobnie dla osoby dorosłej będzie to zakres od 35 do 47. Odejmij skrajne przypadki i masz przedział od 36 do 46. I teraz każdy ściąga buty, i ubiera obuwie osoby obok. Powiedzmy, że jesteś jedną z tych osób, i jesteś z mężem. Wkładasz jego buty rozmiar 42, a on Twoje 38. I idziecie do lekarza od butów Ty gubisz co chwilę po drodze za duże męskie buty, a mąż już ma odciski od za małych szpilek. Lekarz robi test i mówi, masz rozmiar 42, ten rozmiar jest w normie, buty są ok. Analogicznie do męża, 38 jest w normie. Teitelbaum poleca podczas rozmowy z lekarzem przynieść buty o mniejszym rozmiarze i zaproponować mu aby ponosił je do czasu następnej wizyty, bo przecież mieszczą się w normie wynikającej ze standardowego odchylenia. Może wtedy zrozumie na co Ciebie naraża. Ty w końcu musisz nosić zbyt mało/dużo i nikt się nie przejmuje.”
NORMY FUNKCJONALNE
Mniej znane, dostępne w różnych publikacjach naukowych, odnoszące się do poszczególnych jednostek chorobowych. Pozwalają ocenić ryzyko wystąpienia choroby we wczesnej fazie, zanim zaczną rozwijać się pełne objawy. Ustala się je poprzez zsumowanie dolnego i górnego zakresu referencyjnego i dzieli na pół.
np. norma ferrytyny wynosi 13 -150 ng/ml (średnia 80) Przy wyniku ok. 20 ng/ml włosy wypadają garściami, łamią się paznokcie, jesteśmy senni, bez energii
Jak widać norma referencyjna nie jest miarodajna.
KILKA PRAKTYCZNYCH PRZYKŁADÓW:
- u zdrowej osoby insulina na czczo powinna być poniżej 10 ulU/ml, a nie jak jest w wynikach 24,8 ulU/ml. Wynik 15, który nadal mieści się w normie może świadczyć już o insulinooporności lub nawet początkach cukrzycy
- wysoki hematokryt np. 48% (norma 38 – 45%) nie świadczy o chorobie lecz o dużym odwodnieniu
- poziom witaminy D ma bardzo szeroki przedział – 30 – 100 ng/ml. Najbezpieczniej dla naszego organizmu i samopoczucia jest gdy wynik mieści się w granicach 60 – 80 ng/ml
- enzymy wątrobowe – wysoki wynik oznacza chorobę lub jej uszkodzenie, natomiast zbyt niski poziom również powinien niepokoić, ponieważ świadczy o wysokich niedoborach pokarmowych (m.in. magnezu i B6)
- BUN (mocznik) norma mieści się od 7 – 18 mg/dl. Zakres ten jest również zbyt szeroki. Osoba z poziomem BUN 7 będzie miał wiele problemów zdrowotnych, wskazujących na bardzo słaby stan odżywienia i postępowanie wielu procesów zwyrodnieniowych. Tym samym poziom BUN 17 wskazuje, stres i obciążenie nerek oraz odwodnienie
- tarczyca – bardzo często jedynym parametrem jaki zlecają lekarze jest samo TSH (które tak naprawdę jest hormonem przysadki mózgowej a nie tarczycy). Jeżeli jest w normie (0,55 – 4 mlU/ml) uznaje się że wszystko jest w porządku.
Jednak, aby w prawidłowy sposób ocenić pracę tarczycy, należy wykonać pełen panel – TSH, FT3, FT4, aTG, aTPO, ewentualnie USG.
Norma funkcjonalna to 2 mlU/ml, więc wynik 3 mlU/ml może wskazywać na problemy zdrowotne, ponadto zawsze należy brać pod uwagę konwersję wolnych hormonów (o tym będę pisać wkrótce)
Należy mieć świadomość, że parametry wykraczające poza granice zakresów, nie zawsze oznaczają chorobę, z drugiej strony wyniki nadal mieszczące się w sugerowanym przedziale mogą wskazywać na nieprawidłowości w organizmie.
Jeżeli Twoje wyniki mieszczą się w normie, lub masz lekkie odchylenia, bagatelizowane przez lekarza. Borykasz się z niepokojącymi objawami i dolegliwościami poszukuj specjalisty, który odpowiednio je zinterpretuje i w razie potrzeby podpowie jak rozszerzyć diagnostykę.
Nie zapominaj, aby w sposób prawidłowy przygotować się do badań – o czym pisałam TUTAJ.
Nie przestrzeganie higieny badań, może zaburzyć wynik i dać mylny obraz stanu zdrowia.
